Dörtgenlerin Dünyası

Öğrenme Alanı: Geometri ve Ölçme

Alt Öğrenme Alanı: Çokgenler

Kazanım(lar):

 M.7.3.2.3. Dikdörtgen, paralelkenar, yamuk ve eşkenar dörtgeni tanır; açı özelliklerini belirler.

Kullanılması planlanan araç-gereçler:

• Akıllı tahta ve akıllı tahtada kavram haritası oluşturulmak için kullanılacak olan İnspiration etkinliği

Etkinliğin Amacı / Hedefleri

• Öğrenciye kazandırılması beklenen aslında kazanımın alt açıklaması olan dikdörtgen, eşkenar dörtgen ve paralelkenarın da yamuğun özel bir durumu olduğunu gösterebilmektir. 5.sınıfta öğrendiği karenin dikdörtgenin özel bir halidir bilgisine ek olarak benzer durumun diğer dörtgenler için de söz konusu olduğunu fark edebilmesidir.

Öğrencinin sahip olması gereken ön bilgiler nelerdir?

• M.5.2.2.1. Çokgenleri isimlendirir, oluşturur ve temel elemanlarını tanır.
• M.5.2.2.3. Dikdörtgen, paralelkenar, eşkenar dörtgen ve yamuğun temel elemanlarını belirler ve çizer.
• M.7.3.2.1. Düzgün çokgenlerin kenar ve açı özelliklerini açıklar.

• Öğrenciden yukarıdaki kazanımlara sahip olması beklenmektedir. 5.sınıf derslerinde öğrendiği çokgenlerin tanımı, kenar özellikleri ile birlikte çokgenlerin açı özelliklerini de biliyor olmasıdır.

Etkinliğin adım adım açıklaması

• Bu etkinlikte öğrencilerin gruplar halinde çalışmaları beklenmektedir.
• Sınıfın mevcuduna göre değişmekle birlikte 4 kişilik gruplar uygun görülmektedir.
• Etkinliğin başlangıç kısmında öğrencilerle birlikte bir tablo oluşturulur.
• Etkinliğe başlamadan önce akıllı tahtada aşağıda verilen tablo gösterilir.
• Bu tablonun hazırlanmış hali her gruba dağıtılır.
• Bu tabloda her dörtgene ait kenar ve açı özelliklerini ifade eden özellikler vardır.
• Tablonun satır kısmında dörtgenlere ait özellikler ve sütun kısmında ise dörtgenler yer almaktadır.
• Grupların öncelikli olarak bu tabloyu doldurmaları istenir. Bunun için onlara 10 dakika süre yeterlidir.

• Her grup kendi tablosunu X işareti koyarak doldurduktan sonra tüm öğrencilerle birlikte akıllı tahtada açılan bu tablo üzerinde akıllı tahtanın kalemi yardımıyla işaretlemeler yaparak tabloyu doldurunuz.
• Tablonun tamamlanmış halinin aşağıdaki gibi olması beklenmektedir.

• Tablo doldurma işlemi tamamlandıktan sonra öğrencilere bu tablodaki ortak özelliklere sahip olan dörtgenlerle ilgili olarak neleri fark ettiklerini tablonun yer aldığı kağıdın arka sayfasına ya da eğer yazılabilecek kadar alan varsa altına yazmalarını isteyiniz. Bu değerlendirme işlemini grup arkadaşlarıyla tartışarak yapmaları gerektiğini belirtiniz.
• Dersin süresine ve öğrencilerin durumuna göre süre değişmekle birlikte 5-8 dakikanın yeterli olacağı düşünülmektedir.
• Verilen süre bittikten sonra her grubun sonuçlarını sırayla sınıfla paylaşmalarını isteyiniz.
• Her grubun paylaşımlarını diğer grupların da değerlendirmesine imkan tanıyınız.

• Kare dikdörtgenin sahip olduğu özelliklere sahip olup bunun yanında tüm kenarlarının birbirine eşit olması özelliğine de sahiptir. Öğrenci bu bilgiyi 5.sınıfta öğrenmektedir. Burada öğrencilerden beklenen ise benzer durumların diğer dörtgenler için de söz konusu olduğunu fark edebilmeleridir.

• Bu amaç doğrultusunda cevaplar alınamıyorsa aşağıdaki sorular gibi sorularla yönlendirmeler yapılabilir.

• “ Karenin ve dikdörtgenin özelliklerine baktığımız zaman neler söyleyebiliriz? “
• “ Başka hangi dörtgenlerin özellikleri kare için de geçerli olabilir?”
• “ Paralelkenar aynı zamanda hangi dörtgenin özelliklerini de sağlar? “
• “Eşkenar dörtgenin özelliklerini içeren dörtgen var mıdır?” gibi sorularla öğrencilerin neyi düşünmeleri gerektiği daha açık bir şekilde gösterilmiş olur.

• Bu soruları da göz önünde bulundurarak öğrencilerden tekrar bir değerlendirme yapmaları istenir.

• Kavram haritaları, kavramlar arasındaki ilişkileri gösteren diyagramlardır açıklaması öğrenciye yapıldıktan  “ Şimdi bulduğumuz bu sonuçları birlikte bir kavram haritası oluşturarak gösterelim.” diyerek İNSPİRATİON ile hazırlanacak olan kavram haritası etkinliğine geçilir.

• Eğer bilgisayarınızda bu program yüklü değilse http://www.inspiration.com/Freetrial adresinden 30 günlük deneme sürümü indirip kullanabilirsiniz.
• İndirme işlemi tamamlandıktan sonra açtığınızda şu ekrana ulaşacaksınız.

• Buradan Continue diyerek devam edebilirsiniz.
• İlerlediğiniz zaman aşağıdaki ekrana ulaşacaksınız. Burada DIAGRAM kısmına tıklayarak haritamızı oluşturmaya başlayabiliriz.

• Devam ettikten sonra karşınıza çıkan şu sayfada etkinliği oluşturmaya başlayabilirsiniz.

• Orta kısımda yer alan Main İdea kısmına DÖRTGENLER yazalım.
• Dörtgenler ana başlığından sonra diğer dörtgenlerin de buraya sahip oldukları özelliklere göre yerleştirileceğini söyleyiniz.
• Yerleştirilecek olan ilk dörtgenin sahip olduğu özelliklere diğer dörtgenlerin de sahip olması gerektiğini açıklayınız. Bu özelliklere ek olarak başka özelliklere de sahip olabileceklerini de söyleyiniz.
• Öğrencilerden yamuk cevabının alınması beklenmektedir. Cevabın farklı alınması üzerine dörtgenlerin özelliklerine bakarak “Hepsini kapsayan dörtgen hangisi olabilir?” sorusu yöneltilir.
• Yamuk cevabı alındıktan sonra diyagramda onu yerleştiriniz. Bunun için öncelikle dörtgenler yazdığınız kutuya tıklayınız ve yukarıda create yazan kısımdaki kollardan birini seçiniz. Seçtiğiniz bu kolları sonrasında hareket ettirerek yerini değiştirebilirsiniz.

• Bunu yazdıktan sonra aradaki oklar üzerine de birbirleri ile olan ilişkilerini yazmalısınız. Bunun içinde okların üzerine çift tıklamanız yeterlidir. Aşağıda göründüğü gibi metin kutusunun içerisine yazmalısınız.

• Yamuk yapıldıktan sonra “ Şimdi hangi dörtgen yerleştirilmeli?” sorusunu öğrencilere yöneltiniz.
• Öğrencilerin verdiği cevaplara göre “Bu özellikler paralelkenar için de sağlanıyor mu?” veya “ Eşkenar dörtgen yerleştirilse daha sonra altına yerleştirilecek her dörtgen bu özelliği sağlar mı?” gibi sorularla öğrencilerin paralelkenara ulaşmaları sağlanır.

• Paralelkenar cevabına ulaşan öğrenciler için sırada eşkenar dörtgen vardır.
• Öğrencilere “Eşkenar dörtgen nereye yerleştirilmesi gerekir?” sorusunu sorunuz.
• Öğrencilerden paralelkenarın altına veya yanına gibi cevaplar alabilirsiniz ikisi de doğrudur.
• Asıl sorun bu aşamadan sonra dikdörtgen ve kareyi nereye yerleştireceğidir.
• “Dikdörtgeni nereye yerleştirmem gerekir çocuklar?” sorusunu sorarak düşüncelerini alabilirsiniz.

• Eğer eşkenar dörtgenin altına yerleştirip yapmanız gerektiğini söylerlerse onlara “Dikdörtgenin bütün açıları her zaman eşit ve 90 derecedir. Bu durum eşkenar dörtgen için geçerli olur mu?” sorusunu sorabilirsiniz.

• Tablodan işaretlediğiniz özelliklere bakarak da ortak olmayan özellikler olduğunu söyleyebilirsiniz.

• Tablodan yararlanarak dikdörtgeni yerleştirdikten sonra karenin de nereye yerleştirilmesi gerektiğini gerektiğini sorunuz.
• Eşkenar dörtgendeki tüm özellikleri de sağladığına dikkat çekiniz. Bu durumda hem eşkenar dörtgenden hem de dikdörtgenden bağlantısı olması gerektiğini görmelidir öğrenci.
• Bunlar yerleştirildikten yaklaşık olarak aşağıdaki gibi bir durumun ortaya çıkması beklenmektedir.

• Bu aşamadan sonra öğrencilerden bu dörtgenlere örnek şekiller koymaları için her gruptan bir öğrenciyi tahtaya kaldırarak öğrencinin kendisinin şekilleri yerleştirmesini isteyiniz.

• Bunun için de sol kısımda yer alan hazır şekilleri kullanabileceğiniz gibi boş alanda sağ tıklayarak ikinci satırda yer alan Insert Graphic seçeneğinden dosya yükleyebilirsiniz. Her dörtgen hazır şekillerde yer almadığı için önceden bu şekilleri hazırlayıp bilgisayara yüklemeniz daha iyi olacaktır.

• Öğrenciler yerleştirmek istedikleri şekli sayfaya yükledikten sonra o dörtgenle şekil arasında bağlantı kurmalı. Bu bağlantı için yukarıdaki Link seçeneğini kullanmalıdır. Dörtgenin yazılı olduğu kutuya tıklayıp ardından Link butonuna tıklayıp sonra da istediği görsele tıklayıp aradaki bağlantıyı kurabileceğini söyleyiniz.
• Son durumda aşağıdaki gibi bir durumun ortaya çıkması beklenmektedir.

• Effect seçeneğinden ise yazıların ve metin kutularının rengi gibi özellikleri değiştirebilirsiniz.
• Bu çalışmayı FİLE seçeneğine tıklayıp oradan ise Save As seçeneğiyle kaydedip öğrencilerle paylaşabilirsiniz.
• Bu kaydetme işlemini FİLE yazan seçenekten Export seçeneğinin altında yer alan seçeneklerle bir word dosyası ya da pdf ‘e dönüştürerek de kaydedebilirsiniz.