Platonik cisim, tüm yüzeyleri aynı düzgün çokgenlerden oluşan katı cisimlere verilen ortak ismidir. Bu koşulu sağlayan yalnızca 5 tane platonik cisim bulunmaktadır. Bunlar;
- tetrahedron (düzgün dörtyüzlü),
- küp,
- oktahedron(sekizyüzlü),
- dodekahedron(onikiyüzlü) ve
- ikosahedron(yirmiyüzlü)dır.
Atinalı Theaitetos düzgün çokyüzlülerin (polihedron) 5 tanesinin de matematiksel olarak ilk tanımını vermiştir ve başka hiçbir dışbükey düzgün çokyüzlünün olmadığının kanıtı ona atfedilmiştir.
İskoçya’da platonik cisimlerin şekillerine benzeyen oyma taş topları bulunmuştur. Bu keşif ile birlikte Platonik cisimlerin keşfi Theaitetos’tan çok daha öncesine dayandırılmıştır. Bu parçalar şu an İngiltere‘nin Oxford kentindeki Ashmole Müzesi’nde koruma altındadır.
Platonik Cisimleri bizlere ilk tanımlayan Theaitetos olmasına rağmen neden platon(ik) cisimler ismi verilmektedir?
Platon, Timus adlı eserinde dörtyüzlü ile ateşi, sekizyüzlü ile havayı, yirmiyüzlü ile suyu, küp ile toprağı ve onikiyüzlü ile de evreni ilişkilendirmiştir. Platon‘un bu teorisi ile çokyüzlüler tanınmış ve Platonik Cisim ismini almışlardır.
Öklid’in Elemanları kitabında platonik cisimlerin tamamen matematiksel olarak tanımlanmıştır. Kitapta beş çokyüzlünün nasıl oluşturulduğu açıklanmıştır. Öklid her cisim için kürenin çapının kenar uzunluğuna oranını bulmuştur. Başka bir önerme de ise başka düzenli çokyüzlünün olmadığını belirtmiştir.
Grup oyunlarında zar olarak neden küp kullanılır başka bir cisim kullanılabilir mi düşünelim.
Küpün her bir yüzünün aynı düzgünlüklerden (kare) oluşması zar atıldığında her bir yüzün gelme şansının aynı olmasını sağlar. O zaman oyunlarda olasılığı arttırmak istiyorsak sekizyüzlü, onikiyüzlü ve yirmi yüzlüyü de kullanabiliriz.
FRP ( Fantastic Releplaying Game) oyununda kullanılan Platonik Cisimlerden oluşan zar seti
KAYNAKÇA
https://medium.com/@brunocampello184/sacred-geometry-platonic-solids-addc74a4a72e
https://www.webpages.uidaho.edu/ngier/polyhedra/goc.htm
Matematiğin Kısa Tarihi / Mickael Launay